چرایی توجه قدرتهای درگیر در جنگ جهانی دوم نسبت به بویراحمدی ها

چکیده در پی اشغال ایران توسط متّفقین، حکومت رضاشاه در شهریور 1320 هـ.ش سقوط کرد. از جمله پیامدهای این سقوط، احیاء قدرت خوانین بود. عبدالله‌خان ضرغام‌پور به عنوان قدرتمندترین خان عشایر کهگیلویه و بویراحمد در بخش‌هایی از دو استان مهم آن روز؛ یعنی، خوزستان و فارس، مورد توجه دولت‌های درگیر در جنگ جهانی (آلمان و انگلیس) قرار می‌گیرد. تلاش بخشی از احزاب و گروه‌های طرفدار آلمان در قالب ستون پنجم، برای ایجاد جبهه‌ای جنگی در جنوب، متشکل از عشایر و ایلات(بویراحمدی، قشقایی و بختیاری) و نظامیان، منجر به واکنش همراه با وحشت انگلیسی‌ها می‌شود. اصلی‌ترین هدف ستون پنجم، هدف قراردادن تأسیسات نفتی و ناامن کردن خطوط مواصلاتی بود. انگلیسی‌ها که از گذشته، خود را صاحب و مالک مناطق نفت‌خیز می‌دانستند و در این زمان، جزء اشغال‌گران اصلی ایران بودند، تمامی مساعی خود را به‌کار گرفتند تا مانع از شکل‌گیری جبهۀ جدید علیه خود شوند. ایجاد اختلاف میان خوانین بویراحمد، به‌ویژه برادران ضرغام‌پور، حمایت از خوانین و کلانتران هم‌پیمان خود در مقابل عبدالله‌خان و مهم‌تر از همه، هدایت قدرت خوانین و عشایر به سمت استان اصفهان و راه‌اندازی جنگ سمیرم بود، تا از این طریق، امنیت لوله‌های نفت و خطوط مواصلاتی متفقین را حفظ نمایند؛ اما حضور جاسوسان آلمانی در منطقۀ بویراحمد، پس از حادثۀ سمیرم، نگرانی مجدد انگلیسی‌ها را فراهم آورد. این بار توجه قدرت‌های بین‌المللی، ملی و محلی متوجه بویراحمد و عبدالله‌خان ضرغام‌پور گردید که سرانجام آن، منتهی به پیمان «چم‌چیت» شد. پیمانی که سرنوشت جاسوسان آلمانی را رقم زد و نگرانی انگلیس را نسبت به آلمان و ستون پنجم آن به پایان رساند.